Welke factoren dragen bij aan burn-out en wat helpt?

Stress als verzamelnaam

Stress is een verzamelnaam voor 

 1. stressoren: extern belastende situatie.

2. een subjectieve ervaring van stress. Hoe je erop reageert in gedrag, emoties en cognitie.

3. een reeks biologische mechanismen die op gang komen na een reële of vermeende bedreiging van ons lichamelijk of psychisch evenwicht. De werking van ons fysieke stress-systeem. 

(bron: Academie voor holistisch coachen)

Op deze laatste kunnen we direct zelf invloed uitoefenen via onze ademhaling. Zie daarvoor mijn oefeningen voor het verbeteren van je ademhaling.

Uitputting door stress

Het is niet één situatie op zichzelf die een burn-out veroorzaakt. Het is een opeenstapeling van intern en extern belastende factoren waar je je langdurig in bevind. Daarnaast komen veel symptomen van een burn-out ook overeen met symptomen van andere aandoeningen, zoals bijvoorbeeld de overgang, depressie of bore-out. Twee belangrijke kenmerken van een burn-out zijn geen grip meer hebben op de situatie en uitputting. Uitputting van je lichaam en geest door te weinig ontspanning. Deze uitputting doe je niet bewust en ontstaat langzaam en sluimerend. Denk bijvoorbeeld aan de metafoor van een gekookte kikker. Als je een levende kikker in een pan met een laagje water op het vuur zet zal deze kikker niet zal voelen dat het water steeds heter wordt en uiteindelijk gekookt worden!

Mensen die dicht bij je staan en zien dat je onder spanning staat geven misschien nog goedbedoelde adviezen om het rustiger aan te doen, maar ontspanning voor één is niet hetzelfde als ontspanning voor de ander. Tevens zijn goedbedoelde tips vaak niet de dingen waar je op zit te wachten in deze situatie. De ander weet vaak niet precies weet hoe bij jou de vork in de steel zit. Ook beredeneert een ander vanuit zijn eigen ervaring. Jezelf en jouw belastende factoren (leren) kennen is daarom ontzettend waardevol om van een burn-out te herstellen en het liefst te voorkomen.

Intern belastende factoren

Voorbeelden van interne factoren die kunnen bijdragen aan een burn-out:

• Bekende voorbeelden van karaktereigenschappen die gevoeliger zijn voor het krijgen van een burn-out zijn perfectionistisme, sociaal, loyaal, verantwoordelijk, competitief, betrokkenheid, gevoelig, empathisch & sub-assertief. Deze eigenschappen kunnen een valkuil worden wanneer je je volledig vasthoudt aan één van deze eigenschappen en dit altijd van jezelf moet laten zien. Je beperkt je ruimte en vrijheid slechts tot deze eigenschap en wilt dit zowel naar jezelf als je buitenwereld laten zien. Je kunt het misschien wel zien als een krappe jas die je aan hebt. Je flexibiliteit en bewegingsruimte wordt minder. Dit gebeurd ook als je niet meer van een afstand naar jezelf kunt kijken. De eigenschap van jezelf wordt op dat moment jouw (enige) waarheid en deze signalen geef je onbewust ook af aan je omgeving die dit vervolgens waarschijnlijk ook nog gaan bevestigen. Het is een vicieuze cirkel waar je in terecht komt, maar waar je uit kunt stappen door bewustwording.
• Irreële denkpatronen, een voorbeeld hiervan is "Een ander heeft gelijk en ik heb niets in te brengen". Deze denkpatronen zijn ontstaan door eerdere ervaringen (oud zeer).
• Oud zeer dat je hebt meegemaakt in het verleden en geïnternaliseerd hebt en nog niet goed verwerkt hebt.
• De manier waarop je betekenis geeft aan het leven.
• Coping strategieën die je niet op de juiste momenten inzet, zoals iets willen oplossen dat niet op te lossen valt of geen emoties uiten terwijl het belangrijk kan zijn om dat in bepaalde situaties wel te doen.

Extern belastende factoren

Ook kunnen extern belastende factoren een rol spelen bij burn-out, zoals:

• Een functie met veel werkdruk (fysiek, sociaal, emotioneel en/of mentaal belastend)
• Een kind krijgen
• Complexe gezinssituatie
• Financiële druk
• Plotseling overlijden dierbare
• Ziekte
• Arbeidsconflict
• Personeelstekort
• Pestgedrag
• Een verbouwing